Русский язык
Główna strona → Cmentarz Mitrofaniewski – Maria Szymanowska
Cmentarz Mitrofaniewski:
M a r i a S z y m a n o w s k a (1789-1831)
Portret Marii Szymanowskiej
(Wańkowicz).
Latem 1831 roku w Sankt Petersburgu doszło do rozniesienia epidemii cholery. Natychmiast po pojawieniu się w mieście pierwszych chorych Mikołaj I nakazał powołać specjalny komitet do zwalczania epidemii. Jedną z decyzji komitetu był nakaz: «Utworzyć osobne cmentarze, odgrodzić, wyznaczyć służących, strażników i pracowników.» Na tych cmentarzach chowano zmarłych na cholerę. W czerwcu 1831 otworzono kilka cmentarzy cholerycznych, w tym Mitrofanjewski, który w wówczas i aż do r. 1835 nazywano «cmentarzem cholerycznym w pobliżu wsi Tentelewej lub pospolicie – «Tentelewskim».
Portret Marii Szymanowskiej.
Malarz nieznany.
12 lipca 1831 (25 lipca) w Sankt Petersburgu zmarła na cholerę i została pochowana na «cmentarzu cholerycznym w pobliżu wsi Tentelewej słynna polska pianistka i kompozytorka, poprzedniczka Fryderyka Chopina i teściowa Adama Mickiewicza, Maria Szymanowska (z d. Wołowska). Wiadomość o śmierci M. Szymanowskiej została umieszczona na łamach trzech gazet stołecznych: «Kołokolczyk», № 58 ( 21 lipca 1831), «Petersburgskie Wiedomosti», № 168 (19 lipca 1831, «Siewiernaja Pczeła», № 159, (18 lipca 1831). Dwie ostatnie podali: «lipca 12., zmarła fortepianistka Jej Cesarskiej Mości, pani Szymanowska».
Szymanowska Maria.
Miniatura (Jacques).
Informację o pochówce Marii Agaty Szymanowskiej na cmentarzu Mitrofanjewskim, zawiera słynny «Petersburgski nekropol», opracowany przez W. Saitowa - Tom 4. SPb., 1913. S. 544: «Szymanowska Maria (z d. Wołowska), ur. 14 grudnia 1789 – zm. 25 lipca 1831 (cmentarz Mitrofanjewski)».
Szymanowska Maria.
Portret (Kokular).
Maria Szymanowska urodzona 14 grudnia 1789 w Warszawie, zmarła 25 lipca 1831 w Petersburgu. Uzdolnienia muzyczne ujawniła bardzo wcześnie - nie znając jeszcze nut, improwizowała na szpinecie i klawikordzie. W wieku ośmiu lat regularną naukę muzyki rozpoczęła pod kierunkiem Antoniego Lisowskiego, a następnie u Tomasza Gremma, oraz – możliwie – u Franciszka Lessela (kompozycja). Studiowała kompozycję u Józefa Elsnera. Pierwsze publiczne koncerty dała w Warszawie i Paryżu w 1810 roku. W tym roku poślubiła Józefa Szymanowskiego, dzierżawcę dóbr otwockich pod Warszawą. Urodziło się troje dzieci, ale małżeństwo nie było jednak udane - w 1820 Maria Szymanowska rozstała się z małżonkiem i poświęciła się całkowicie karierze wirtuozowskiej, ponieważ mąż nie wyraził zgody na jej zajęcia muzyczne. Dawała koncerty tylko dla przyjaciół i gości. Z tego okresu należą jej słynne "Vingt Exercices et Preludes" i wiele pieśni. Prawdopodobnie, była pierwszej pianistką, znaną z wykonania swych utworów z pamięci. Na początku 1822 rozpoczęła blisko półtoraroczne tournée po Rosji. W połowie 1823 wyruszyła w towarzystwie trojga dzieci na podbój całej Europy (występy gościnne z lat 1823-1827). Poza Petersburgiem i Moskwą koncertowała w Kijowie (m.in. wspólnie z Karolem Lipińskim w 1823), Tulczynie, Żytomierzu, Dubninie, Krzemieńcu i Lwowie. Występowała w Karlsbadzie (dzisiaj Karlowe Wary), Marienbadzie (Mariańskie Łaźnie), Dreźnie, Lipsku, Weimarze, Paryżu, Londynie oraz innych miastach europejskich. Poznała wówczas Johanna Wolfganga Goethego i Václava Jana Tomáška, z którymi się zaprzyjaźniła, a także Felixa Mendelssohna-Bartholdy'ego, Gioacchina Rossiniego, Johanna Baptista Cramera, Pierre'a Baillota, oraz – we Włoszech – Michała Kleofasa Ogińskiego.
Fragment planu Narwskiej części (4 kwartał) z zaznaczeniem cholerycznej części cmentarza.
1836.
Jej wykonanie - melodyczne i napojone wirtuozowskim blaskiem. Dorobek kompozytorski Szymanowskiej obejmuje blisko 100 utworów. Największe znaczenie mają dzieła fortepianowe: mazurki, polonezy, walce, nokturny i etiudy, blisko 20 kompozycji wokalowych.
To samo, cerkwi św. Mitrofana, cmentarzy i okolic z zaznaczeniem cholerycznej części (zacieniowane).
1847.
W 1827 wraz z rodziną postanowiła przenieść się do Rosji. Od r. 1828 zamieszkała w Petersburgu na ulicy Italjanskiej, dom 15. W 1822 otrzymała tutuł fortepianistki dworu cesarskiego, do jej uczennic należała najstarsza córka cara Mikołaja I, Olga. Prowadziła w domu muzyczny salon, które odwiedziło wiele polskich i rosyjskich arystokratów i artystów: Wiazemski, Glinka, Żukowski, Puszkin, Mickiewicz i inni. Szymanowska przyczyniła się do powstania polskiego stylu w muzyce, czerpała z intonacji i rytmiki tańców ludowych, przyczyniając się do rozwoju miniatur fortepianowych - preludii, nokturnów, etiudów. Pieśni polskich i francuskich autorów łączą cechy narodowe z zachodnią tradycją liryki wokalnej.
Maria Szymanowska gra w obecności Puszkina, Mickiewicza, Wiaziemskiego i innych
(F. Konstantinow).
Adam Mickiewicz pisał do Szymanowskiej z Hamburga: «Wciąż jeszcze nie mogę siebie przekonać, że jestem tak daleko od Placu Michajłowskiego... Niestety, staje mi się to niezbędnie potrzebne. W tajemnicy wyznaję – gdybym nie wstydził się wyrzec tutejszej zieleni i słowików, wież gotyckich, a nawet Watykanu, chciałby ukradkiem wylądować na Nabrzeżu Angielskim, rozlokować się w domu Joachima...» Maria Szymanowska zmarła w wieku 41 lat w Petersburgu na cholerę. Pozostawiła głęboki ślad w kulturze wielu krajów. Goethe mówił o niej «zniewalająca bogini muzyki» i Mickiewicz nazwał ją «królową tonów».
Fragment planu Piotrogrodu (Cmentarz Mitrofanjewski).
1916.
Stopniowo Mitrofaniewski, ongiś cmentarz choleryczny, stał się jednym z miejskich nekropoli. W 1831-1917 pochowano tu ponad 300000 osób, w tym przedstawiciele wielu polskich rodów: Andrzejewscy, Adamowicze, Bończ-Osmolowscy, Wilkiccy, Wojciechowscy, Horobec-Wróblewscy, Gutowscy, Dłużanscy, Dunin-Borkowscy, Jeńko-Darowscy, Zajączkowscy, Zaręba-Władyczeńscy, Zasieccy, Znosko-Borowscy, Zbyszewscy, Zrażewscy, Kolb-Lewscy, Kalińscy-Gelita, Kisiel-Zagoriańscy, Kozłowscy, Kossińscy, Korwin-Pawłowscy, Koniska, Krziwiec-Okołowicz, Kryżanowski, Kutz-Tulubowscy, książęta Łukomscy, Marcinkiewicze, Meżynscy, Meyer-Żeniowscy, Mickiewicze (senatorowie, wojskowi, inżenerowie), Pluszczewscy-Pluszczyk, Pobowscy, Poniatowscy, Sawiccy, Strutyńscy, Turkowscy-Martyniuk, Tchorszewscy, Chodkiewicze, Szklarewicze.
To samo, miejscowości wzdłuż szosy Mitrofanjewskiej (2005) z nałożoną mapą cmentarza (1915). Granice cmentarza zaznaczone czerwonym, część choleryczna - niebieskim.
Po roku 1917 zaczyna się historia dewastacji cmentarza. Jak wiadomo, cmentarz został zamknięty w r. 1927, w 1930 roku kilka grobów przeniesiono na specjalne muzea nekropolie. Wiemy również, że mieszkanców miasta chowano tutaj w czasie II wojny światowej i oblężenia Leningradu. Cmentarz został całkowicie zniszczony na początku ro-ku 1960. Na terenie zdewastowanego cmentarza obecnie postawiono garaże i składowiska, otwarto śmietniki.
Fragment jednego z utworów Szymanowskiej.
Dzisiaj zanosi sie na nową nietaktowność w stosunku do żywych i znieważenie zmarłych pochowanych na cmentarzu Mitrofanjevskim. Teren cmentarny, w granicach: kanał Obwodny, prospekt Moskowski, ulica Błagodatna, Kolej Bałtycka (465 hektarów powierzchni) ma być przekazany Spółce «Izmajlowskaja perspektywa». Na terenie cmentarzy planuje się budowa nowego ośrodka biznesu.
Nowoczesny obraz terenu cmentarza Mitrofaniewskiego, na miejscu pochówku M. Szymanowskiej
(2009).
«Petersburski Związek Mitrofaniewski» proponuje utworzenie terenu memorialno-rekreacyjnego w granicach historycznego cmentarza. Wszelkie budowle na terenie nekropoli powinny być zakazane. Ostateczne zniszczenie cmentarza, wykopywanie szczątków zmarłych pochowanych tu w latach 1831-1944, nie rozwiąże problemów miasta, zrani natomiast Petersburg, godząc w duchowość jego mieszkańców.
Szymanowska Maria.
Popiersie (Tatarkiewicz).
Działka cmentarza – miejsce wiecznego spoczynku M. Szymanowskiej – miała powierzchnię 1,1 hektarów. Ta część nekropoli była uważana za jeden z najbardziej uprzywilejowanych, tu pochowano wielu znanych ludzi. Dzisiaj, mała część działki jest ukryta pod asfaltem autostrady – chodzi o około 50-100 metrów kwadratowych. Pozostała część działki, około 2/3 całości, leży pod trawnikiem, 1/3 odgrodzona i planuję się przeznaczenie terenu pod składy. W związku z tym nie może być żadnych przeszkód przy postawieniu pomnika Marii Szymanowskiej – właśnie na miejscu jej pochówki. Potomkowie wiceadmirała Golownina (również pochowanego tutaj) planują postawienie pomnika na miejscu grobowca rodowego oraz zbadanie fundamentów krypty.
Związek Mitrofaniewski uważa, że nie tylko cenotaf Szymanowskiej na nekropoli Twórców Sztuki może stać jej pomnikiem w Sankt Petersburgu. Byłoby sprawiedliwe, by na miejscu pochówku słynnej kompozytorki także był wzniesiony pomnik. Zwracamy się do wszystkich: nie pozostańcie obojętni na los słynnej polskiej pianistki i prosimy o pomoc w sprawie postawienia pomnika.
© Petersburgski Sojusz Mitrofanjewski. Tłumaczenie – Jewgenij Moczenkow.
